یکی از مسائلی که در شهرهای امروز مطرح است، نحوه مواجهه با پدیدههای نو و مطالبه نوگرایی از سوی برخی از شهروندان است که البته مخالفانی هم دارد.
بسیاری در این عرصه تجدد و نوگرایی را با مدرنیسم مترادف میگیرند این درحالی است که مدرنیسم یک نوع ایدئولوژی است که بر مبنای اصولی مانند اومانیسم، تجربه گرایی، نسبیت گرایی و … طی سدههای گذشته در غرب رخ داده است. سیاستهای تحقق مدرنیسم نیز مدرنیزاسیون خوانده میشود که بیشترین جلوه خود را در کلانشهرهای جهان نشان داده است.
تجدد هیچ گاه با مدرنیسم مترادف نیست. تجدد در واقع نوعی نوگرایی و خواست تغییر است. این خواست از گذشته در دیدگاه ایرانیان وجود داشته و نمیتوان تمام آن را در نسبت با غرب گرایی تعریف کرد.
در طول ۶ سالی که در مدیریت شهری قم خدمت کردهام، چند موضوع را موجب چالش در مسیر توسعه این شهر دیدهام. یکی از این مسائل تضاد میان سنت و تجدد است. موضوعی که اگر توسط بزرگان و اندیشمندان شهر حل نشود، میتواند پاشنه آشیل رسیدن قم به جایگاه واقعی خود باشد.
بدیهی است که برای کار کردن در هر شهری باید فرهنگ آن را مد نظر قرار داد. ما اگر بوم قم راتشخیص ندهیم دچار مشکل میشویم. بوم این شهر هم کاملا مشخص است؛ یک شهر مذهبی و فرهنگی. در عین حال این شهر باید از مواهب دنیای روز هم استفاده کند. تلفیق تجدد و سنت یکی از معضلاتی است که در قم داریم .
ما نتوانستیم هنوز تلفیق بین این دو موضوع را در قم حل کنیم و این یکی از مشکلات اساسی ما است. سالهاست که اندیشمندان در قم راجع این مسائل بحث میکنند اما کار منسجم و دقیقی صورت نگرفته که توانایی قانع کردن تمام گروهها و افراد اثرگذار در شهر را داشته باشد. هر مدیر و هر دستگاهی بخواهد در این شهر تحول ایجاد کند ابتدا با این سوال مواجه میشود که چقدر سنت و چقدر تجدد باید در آینده شهر سهیم باشند؟
در این زمینه باورهای افراطی و تفریطی در قم دیده میشود اما به نظر میرسد اعتقاد میانه این است که باید تجدد را در کفه ترازوی سنت ببینیم. آنچه که سنت و مذهب ما در ارتباط با تجدد و قسمت هایی از مدرنیسم را مباح میداند انجام دهیم. بعضا مطلق گرایی میکنند و صرفا سنت را دنبال میکنند و برخی دیگر میخواهند سنت و سرمایه های معنوی قم را نادیده بگیرند که هر دو غلط است.
هنوز نیز این اختلاف نظرها وجود دارد و موجب برخی احتیاط کاریها در مجموعه مدیریت شهری شده است. بهر تقدیر برای کار کردن در یک شهر باید شرایط فرهنگی و اجتماعی آن را در نظر گرفت اما برای آینده قم قطعا تبین نسبت سنت و تجدد میتواند راهگشای دستگاههای اجرایی بوده و روزهای بهتری برای شهر عش آل محمد(ص) رقم بزند.